Forestaliak presio egiten jarraitzen du Nafarroan goi-tentsioko makro-lineak eraikitzeko

    es 13 Mar 2024 - Energia, Prentsa oharrak, Tentsio altuko linea
    • Ministerioak eraikuntza baimenak eman dizkio Forestalia enpresaren makrolinea elektrikoei.
    • Horren aurrean, lurraldearen defentsarako taldeek errekurtsoak aurkeztu ditugu.
    • Bitartean, enpresa harremanetan jarri da lineak pasarazi nahi dituen lurren jabeekin, bere borondateak erosten saiatzeko.

    Forestalia enpresa-taldeak goi-tentsioko makro-lineak altxatzeko asmoarekin jarraitzen du, ustez berriztagarria den elektrizitatea eramateko Zaragozako eguzki- eta fotovoltaiko-makroproiektuetatik Nafarroa, Euskal Autonomia Erkidegoa, Errioxa eta Burgoseraino. Elektrizitatea distantzia luzeetara garraiatzeko linea handiak dira (eskuarki Autopista Elektrikoak deituak), mota honetako lineek eraman ohi duten gehienezko potentziarekin, 400 kV. Hala ere, energia berriztagarrien proiektuak ebakuatzeko linea hutsak balira bezala tramitatzen ari dira, nahiz eta horien inpaktuak Red Eléctrica Española (REE) enpresak soilik Espainiako Estatuan eraiki ditzakeen garraio-linea handien berdinak edo handiagoak izan.

    Forestaliako lehen linearen kokapen-mapa, ia Nafarroa osoa zeharkatzen duena, eta bi adar handi dituena: Gasteizera eta Gatikara (Bizkaia).
    Forestalia Olite – Castejón linearen kokapen-mapa, aurreko linearen hirugarren adarra osatzen duena.
    Nafarroako Erribera zeharkatzen duen Forestaliako beste linea elektrikoaren kokapen-mapa.

    Proiektuek Nafarroa zeharkatuko luketen bi linea handi osatzen dituzte, adar banarekin. Lehenengo lineak Zaragozako Cinco Villasen hasten da, Zarrakaztelutik sartzen da Nafarroan, eta Erdialdea, Iruñerria eta Sakana zeharkatzen ditu. Bi adarretan banatzen da: batek Bizkaiko Gatikan amaitzen du, eta besteak Gasteizen, Araban. Linea horrek, gainera, hirugarren adar bat du, Erriberri parean hasten dena eta ebakuazio-puntu gisa Castejongo azpiestazioa duena. Bere ibilbiderik luzeena Zaragoza eta Bizkaia arteko 270 Km-koa litzateke, eta Nafarroako zati handi bati eragiten dio. Beste linea Zaragozako Tauste eskualdean hasiko zen, eta Nafarroako Erriberari, Errioxari, Arabari eta Burgosi eragingo zien. 200 km-tik gorako luzera du, aipatutako probintziak zeharkatuz.

    REEk Nafarroan egin nahi duen linea elektrikoaren kokapen-mapa.

    Forestaliako bi linea horietako lehena bat dator REE proiektatutako Muruarte-Itsaso (Gipuzkoa) linearekin. Bi lineak paraleloan joango lirateke azken horren ibilbide osoan (92 Km), bien artean 200 bat metroko distantziara. Horrela, mota horretako azpiegiturek ingurumenean eta gizartean dituzten eraginak (zuhaiztia kentzea, hesi-efektua, eremu elektromagnetikoak…) bikoiztu egingo lirateke, bi lineak batera daudelako. Hala ere, ondorio metagarri horiek ez dira aztertu bi proiektuetako bakar batean ere.

    Proiektu horietan dauden gabezia guztiak gorabehera, Espainiako Gobernuak onartu egin ditu. Azken asteotan, Trantsizio Ekologikorako eta Erronka Demografikorako Ministerioak Forestaliako linea elektriko guztiak (1, 2, 3 eta 4) ontzat ematen zituzten ebazpenak onartu ditu. Horren aurrean, Sustrai Erakuntza fundazioak, Aragoi, Errioxa, Euskal Autonomia Erkidegoa eta Nafarroako beste erakunde batzuekin lankidetzan, gora jotzeko errekurtsoa aurkeztu die orain arte onartutako proiektu guztiei. Ohar honen bidez eskerrak eman nahi dizkiogu Cinco Villaseko Lurraldea Defendatzeko Plataformari, erkidego horien lurraldea defendatzeko baliabideak prestatzen egindako lanagatik.

    Arrazoi sendoak daude makroproiektu horiei aurka egiteko, gure lurraldeetan eragin oso negatiboa izango luketelako. Gainera, proiektu horiek gauzatuz gero, energiaren kudeaketarako funtsezkoa den jarduera bat, elektrizitatearen garraioa, erabat pribatuen esku utziko litzateke. Gaur egun, REE enpresa erdi-publikoari bakarrik esleitzen zaio. Eta horri gehitu behar da proiektatutako linea elektrikoek ingurumen-inpaktu ukaezinak izango dituztenik eremu babestuetan, Natura 2000 Sareko espazioetan eta beste eremu natural batzuetan, baita herrietan ere.

    Bestalde, alarma piztu nahi dugu Forestalia enpresaren mugimenduen inguruan, Nafarroan zehar linea elektrikoak egiteko. Egun hauetan, lursailen jabeak enpresak bidalitako gutunak jasotzen ari dira. Gutun horietan, beren lurretan lineetako dorreak ezartzeko baimena eskatzen die. Dirudienez, enpresa lurren jabetzarekin hasierako harremanak ixten saiatzen ari da, horrela proiektua egiteko garaian bere indar-posizioa sendotzeko eta etorkizunean desjabetzeak egin aurretik lana aurreratzen saiatzeko. Hala ere, asmo horiek talka egiten dute linea egin ahal izateko ezarritako baldintzetan ezarritakoarekin. Bere Ingurumen Inpaktuaren Adierazpenean (DIA), Ministerioak ezarri zuen Forestaliako lineak eta REErenak dorre berberak erabili beharko lituzketela, eta, beraz, beharrezkoa dela bi enpresek bideratzea jabeei eskaerak.

    Energiaren kudeaketarekin zerikusia duen guztian plangintzarik ez dagoela salatzen dugu berriro ere. Guztiz irrazionala da Zaragozan dauden energia berriztagarrien azpiegiturek beren elektrizitatea Burgos, Bizkaia, Araba, Errioxa edo Nafarroa bezalako leku urrunetan husteko konexioak lortzea. Eta enpresa pribatuei aukera ematea, hain gai sentikorrak diren elektrizitatearen garraioa eta dagozkion linea elektrikoak. Azkenik, ezin da onartu enpresa horiek lur partikularrez eta publikoez jabetzea beren azpiegiturak planifikazio egokirik gabe ezartzeko, gertatzen ari den bezala.

    Ustezko “trantsizio energetiko” baten izenean, enpresa pribatuak nahi bezala ibiltzea eta burbuila ekonomiko berri bat garatzea ahalbidetzen ari dira. Inolako planifikaziorik gabe egiten ari den hondamendia. Hondamendi hori ezin da onartu, ezta onura handiagoak eskatuz ere, hala nola Klima Aldaketaren aurkako ustezko borroka. Izan ere, beren negozio-egarria ase nahi dute, herriaren subiranotasuna, biodibertsitatea, lurraldea eta planetaren baliabide naturalak desagerraraziz. Berriz ere errepikatzen dugu, beharrezkoa da proiektu horiek guztiak bertan behera uztea, arrazionalizatu, ordenatu eta behar bezala planifikatu ahal izateko.