Txosten hau aurkezten dugu: “NAFARROAKO MEATZARITZA TRANTSIZIO ENERGETIKO ETA GLOBALAREN TESTUINGURU HISTORIKO BERRIAREN AURREAN“. Funtsean, Nafarroako meatze-industriara bideratuta dago, baina deskribatutako testuinguru historikoa orokortuta dago Foru Erkidegoko, Espainiako eta Europako ekoizpen-sare osorako. Txostena (gazteleraz dago) deskargatu dezakezu PDF formatuan, eta EPUB bezala ere (liburu elektronikoendako), Katakrak liburudendan edo guri eskatzen erosi, edo bere laburpena irakurtzen jarraitu…
Batez ere, Garapen Jasangarrirako 17 Helburuetan eta ekonomia berriei buruzko EBren SC/048 Irizpenean oinarritzen da. Horiek 2019ko azaroan aurkeztu zitzaizkion Nafarroako gizarteari, trantsizio energetikorako proposamenekin, eredu ekonomiko eta industrial berriekin.
Historian zehar meatzaritzaren garapenean alderdi garrantzitsuak bultzatu zituzten garapen sozioekonomikoen errepasoa egiten da, gure ustez funtsezkoa baita helburu nagusia betetzeko: meatzaritzaren sektorearen etorkizunaren diagnostiko eguneratu bat partekatzen saiatzea, sektorearekin elkarreragiten dutenekin alderatuta. Industria- eta ekonomia-jarduera globala etengabe eta dinamikoki hazten ari den garai bat atzean utzi berri dugu, eta, zehazki, meatzaritzaren sektorean, epe luzea izango da jarduera uzkurtzeko, nahiz eta ustiategi berri askoren eskaria hazi egingo den teknologia berri berdeei dagokienez.
XXI. mendeko lehen bi hamarkadetan, produktu geologikoekin erlazionatzeko modu berri bat agertu zen, finantza-espekulazioan eta mozkin motzetan oinarritua. Dinamika hori Nafarroako meatzaritzako enpresa-komunitatera zabaldu da jada. Jarduteko modu horrek nahi ez diren burbuilak sortzea eta lehertzea errazten du; lehenik eta behin, atzeraldira eta pobreziara daramatelako ezinbestean, eta, gainera, krisiak eragiten dituelako. Gaur egun, krisiaren olatu berri baten hasiera bizi dugu, erreferentziatzat hartzeko eta orientatzeko aurrekari historikorik ez duena. COVID-19 pandemia gainbehera baten katalizatzaile bat besterik ez da, eta seinale oso argiekin iragarri zen, nahiz eta, kontzienteki edo inkontzienteki, gehienetan ez zen halakorik ikusi. Testuinguru horretan, inpaktua gainditzeko aurkeztuko diren ibilbide eta erronka handiak aztertzen dira, eta, aukera horien argitan, izapidetzen ari diren proiektuak aztertzen ditugu, hala nola Magnesitas Navarrasen handitzeak, potasen ustiapena, obra publikorako eta eraikuntzarako agregakinen ustiapena eta hidrokarburoak erauzteko proiektu etzanak.
Duela gutxi, Nafarroako Gobernuak “Green Deal” izeneko ibilbide-orri bat aurkeztu du, “Hazkunde berdea” bezalako zientzia-zirkuluetan ezagutzen duguna. Lehengaien eta mineralen kontsumotik bereizitako hazkunde ekonomikoak ez du oinarri enpirikorik; ia ezinezkoa da aurreikusitako efizientzia- eta automatizazio-mailek aurreikuspen horiek gauzatzea, gizarte-antolamenduaren erabateko aldaketarik ezean. Helburua ekonomia eta baliabideen kontsumoa bereiztea bada, orduan helburua beherapen ekonomikoa da; hala ere, arrazoi geologiko, fisiko eta biologiko hutsengatik ibiliko da, eragin handia duten enpresa edo talde politikoen nahiekin zerikusi gutxi edo batere zerikusirik ez duten arrazoiengatik. Hazi nahi bada, beharrezkoa da baliabideen eta, batez ere, energiaren kontsumoa handitzea, energia-itzuleraren tasak (TRE) atzera bueltarik gabeko gainbeheran baitaude.
Gizarteak ongizatea modu iraunkorrean hobetu dezake, Barne Produktu Gordina handitu gabe, Garapen Jasangarriaren ikuspegitik ez baita ongizatearen adierazgarria; Halaber Europako Batasunaren Irizpenaren arabera ekosistemak suntsitzeko, ongizatea bermatzen duen ingurunearen degradaziorako eta komunitateen desjabetzarako neurri gisa ere defini daiteke. Beraz, orain gure helburua dinamika ekonomiko bat gainditzea da, hazten ez bada funtzionatzen ez duena, eta hazten bada hori ahalbidetzen duten oinarri naturalak suntsitzen dituena. Nafarroako meatzaritza testuinguru historiko batean garatuko da, non sortzen ari den sentsibilitate hori gizarte osoari eragiten ari zaion.
