Eguzki-plakez estalitako 1.000 futbol-zelai dagokien azalera jarri nahi dituzte Iruñerriko nekazaritza-lurretan

Goi Tentsioko bi lineak elkarren ondoan eta oso gertu Nafarroa zeharkatu nahi dute

Makroproiektu eolikoen eta eguzki-proiektuen zerrenda luzean, 65 otsailetik, mahai gainean dauden bi nabarmendu nahi ditugu. Bi proiektu horiek erakusten dute Nafarroan berriztagarriak garatzeari dagokionez zentzugabekeria eta desgobernua dagoela, eta horrek lurraldea benetan suntsitzea ekarriko du, garaiz konpontzen ez bada.

Gaur egun, Iruñerrian hainbat eguzki-poligono fotovoltaikoen proiektu daude jendaurrean ikusgai. Proiektu horien eguzki-plakek 847 hektarea nekazaritza-lur estaliko lituzkete, azalerako 1.000 futbol-zelairen baliokidea. Gehienak gari-soroak dira, eta Iberiar Penintsulako handienetakoa dute zereal-produktibitatea. Proiektu horiei Erreniegako hegoaldeko magalean aurkeztutakoak gehitu behar zaizkie, baita Galar Zendean tamaina berarekin mehatxatzen dutenak ere, oraindik zehaztu gabe daudenak.

Gaur egun, honako proiektu fotovoltaiko hauek ezagutzen ditugu Iruñerrian:

• Amaya Solar 1 eguzki-poligono fotovoltaikoa, 83 hektareakoa, Itzako Zendean, eta Aldaba, Orderiz, Aldaz eta Ariz kontzejuei eragiten diena.
• Campos de Zuloaga eguzki-poligono fotovoltaikoa, 193 hektareakoa Oltza eta Zizur Zendean, eta Ibero (Oltza) eta Paternain, Larraya eta Erieta (Zizur) kontzejuei eragiten diena.
• Amaya Solar 2 eguzki-poligono fotovoltaikoa, 186 hektareakoa, Zizur Zendean, eta Larraia, Undio eta Muru Astrain kontzejuei eragiten diena.
• Amaya Solar 3 eguzki-poligono fotovoltaikoa, 227 hektareakoa, Zizur Zendean, eta Undio, Muru Astrain eta Astrain kontzejuei eragiten diena.
• El Soto eguzki-poligono fotovoltaikoa, 158 hektareakoa, Zizur Zendean, eta Undio, Astrain eta Zarikiegi kontzejuei eragiten diena.

Ikusteko noraino iristen den instituzioen plangintzaren ezaren eragina, nahikoa da esatea lur batzuetan hiru proiektu desberdin aldi berean borrokan daudela nork berea eramateko. Zehazki, Amaya Solar 2 eta El Soto proiektuek alor bera bereganatu nahi dute, eta Amaya Solar 3 eta El Soto proiektuek beste lau alor disputan dituzte. Egoera esperpentiko horiek etengabeak dira Espainiako estatuan, eta ederki asko erakusten dute nola garatzen ari diren berriztagarriak.

Bestalde, lurraldearen erabateko hondamena agerian jartzen duen kasu latz bat dugu. Undio-Undiano kontzejua, gehien kaltetutako herrietako bat izango da, Amaya Solar 2 eta 3 proiektuek erabat inguratua geratuko baita. Horrek herri honetako nekazaritza lurren %90 desagertzea ekarriko du.

Eta aurrekoari deskalabru berri bat gehitu behar diogu. Forestalian bildutako enpresa-talde batek elektrizitatea eramateko goi-tentsioko makro-linea bat altxatzeko asmoa azaldu du: Ejea de los Caballeros inguruan (Zaragoza) kokatutako hainbat eguzki eta eoliko poligonoetatik Gasteizeraino (179 kilometroko linea), eta Gatikaraino, Bizkaian (267 kilometroko linea), Nafarroa osoa zeharkatuz. Proiektuaren tentsio nominala 400 kV-koa da ibilbidearen zati handienean.

Aldi berean Red Eléctrica Españolak Nafarroako Muruarte eta Gipuzkoako Itsasoren artean egin nahi du goi-tentsioko linea bat (Autopista Elektrikoa). Horrela, Red Eléctrica Españolak Dicastillo-Itxaso izeneko proiektu bat berpiztu nahi du, historikoki herritarren oposizioak behin baino gehiagotan geldiarazi duena. Une honetan, proiektu berria jendaurrean ikusgai dago alegazioak aurkeztu ahal izateko.

Beraz, bi tentsio altuko linea izango genituzke, ia ibilbide osoan parez liratekeenak, bata bestearengandik 150 bat metrora, Forestaliako aurreproiektuaren planoetan egiaztatu ahal izan dugunez.

Horrela, energia berriztagarriak eskala handian garraiatzeko Forestaliaren proiektu berri honek Nafarroako eskualde hauei eragingo lieke:

• Aragoi Beherea: Carcastillo eta Murillo el Fruto udalerrietatik gertu egongo litzateke.
• Erdialdea: Beire, Olite eta Tafalla igaro.
• Valdorba: Añorbetik, Eneriz) (eremu horretatik, REEren proiektuaren parean joango litzateke)
• Valdizarbe: Adios, Muruzabal, Uterga, Legarda)
• Iruñerria: Undio, Astrain, Paternain, Ororbia, Aldaba, Otxobi
• Sakana; ekialdetik mendebaldera zeharkatuko luke, eta ia herri guztietan du eragina: Errotz, Satrustegi, Uharte Arakil, Etxarri Aranatz, Altsasu, Olazti… Altsasun bi lerro bereizten lirateke, bata Gipuzkoarantz, Red Eléctrica Españolaren linearen parean Itxasoraino, eta bestea Gasteizeraino.

Bada zer azpimarratu proiektu berri honetan. Orain arte Red Eléctrica Españolak elektrizitatea distantzia handitara garraiatzeko betetzen zuen funtzioa, hemendik aurrera enpresa pribatuek ere egingo dute. Eta hori guztia inolako plangintzarik gabe, eta are gutxiago modu demokratikoan. Guztiz irrazionala da Zaragozan ekoitzitako elektrizitatea ebakuatzeko puntuak ehunka kilometrotara dauden Araba eta Bizkaian jartzea.

Argi dago hau guztia ezin dela trantsizio energetikotzat jo, eta are gutxiago hori planifikatuta dagoela esan. Hau, berriztagarrien “kasinoa eta Monopolya” bezala kalifikatu beharko litzateke. Horrelako hondamendi bat ezin da onartu, ezta behar handiagoei dei eginez ere, hala nola Klima Aldaketaren aurkako borrokari. Horrek biodibertsitatearekin, lurraldearekin eta planetako baliabide naturalekin amaitzen du. Berriro errepikatzen dugu. Beharrezkoa da proiektu hauek guztien tramitazioa bertan behera uztea, arrazionalizatu, ordenatu eta behar bezala planifikatu ahal izateko.